ലണ്ടൻ - കൽക്കട്ട -ലണ്ടൻ : ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ദൈർഘ്യം കൂടിയ ബസ് റൂട്ട്!! ആശ്ചര്യവും ആശങ്കയും നിറഞ്ഞൊരു യാത്ര!!

  

ലണ്ടൻ-കൽക്കട്ട ബസ് സർവീസുണ്ടായിരുന്നു എന്ന് പറഞ്ഞാൽ വിശ്വസിക്കുമോ?

വെറും ഒരു യാത്ര എന്നതിലുപരി ഒരു ടൂർ പോലെയാണ് ഈ യാത്ര ക്രമീകരിച്ചിരുന്നത്. അതുകൊണ്ട് തന്നെ ഗംഗാതീരത്തെ ബനാറസിലും, താജ് മഹലിലും അടക്കം വഴിയിലെ പ്രധാന ടൂറിസ്റ്റ് കേന്ദ്രങ്ങളിൽ സമയം ചിലവഴിക്കാനും യാത്രയിൽ സമയമുണ്ടായിരുന്നു. ടെഹ്‌റാൻ, സാൽസ്‌ബർഗ്‌, കാബൂൾ, ഇസ്താൻബുൾ, വിയന്ന തുടങ്ങിയ നഗരങ്ങളിൽ ഷോപ്പിംഗിനായും സമയം അനുവദിച്ചിരിക്കുന്നു.

1950-കളുടെ അവസാനം മുതൽ 1970-കളുടെ ആരംഭം വരെയുള്ള പതിനഞ്ച് വർഷക്കാലം, ലണ്ടനിൽ ഒരു ബസിൽ കയറി ഇന്ത്യയിലെ കൽക്കത്ത വരെ യാത്ര ചെയ്യാൻ സാധിക്കുമായിരുന്നു എന്നു പറഞ്ഞാൽ പലരും അവിശ്വസിക്കും.

കാസ്പിയൻ കടൽ തീരം, റൈൻ വാലി, ഖൈബർ ചുരം, കാബൂൾ മലയിടുക്കുകൾ എന്നിങ്ങനെയുള്ള അതിമനോഹരമായ ലക്ഷ്യസ്ഥാനങ്ങളിലൂടെ അമ്പത് ദിവസമെടുത്തുള്ള ഒരു യാത്ര.

16,100 km ഒരുവശത്തെ യാത്ര. രണ്ട് വശത്തെ യാത്ര 32669 km.

ഹിപ്പി റൂട്ട് ( Hippie Route) എന്നാണ് ഈ റൂട്ട് അറിയപെട്ടത്.

ഓസ്വാൾഡ്-ജോസഫ് ഗാരോ-ഫിഷർ 

(Mr Oswald Garrow Fisher)

നടത്തിയ "ദി ഇന്ത്യമാൻ" ആയിരുന്നു ലണ്ടനിൽ നിന്ന് കൽക്കട്ടയിലേക്കുള്ള ആദ്യത്തെ ബസ് സർവീസ്. ഇരുപത് യാത്രക്കാരുമായി 1957 ഏപ്രിൽ 15 ന് ലണ്ടനിൽ നിന്ന് പുറപ്പെട്ട്, ബസ്  ജൂൺ 5-ന് അത് കൽക്കട്ടയിൽ എത്തി. അതേ ബസ് 1957 ഓഗസ്റ്റ് 2-ന് ലണ്ടനിലേക്കുള്ള മടക്കയാത്ര ആരംഭിച്ചു,  

ഗാരോ -ഫിഷർ യാത്രയ്ക്ക് £85 ഉം മടക്കയാത്രയ്ക്ക് £65 ഉം നിരക്കാണ് ഈടാക്കിയത്. ഇരുപത് യാത്രക്കാരിൽ ഏഴ് പേർ മാത്രമാണ് (രണ്ട് സ്ത്രീകളും  അഞ്ച്  പുരുഷന്മാരും)   ലണ്ടനിലേക്കുള്ള യാത്ര ചെയ്യാൻ ധൈര്യപ്പെട്ടത്. 

ഫ്രാൻസ്, ഇറ്റലി, പശ്ചിമ ജർമ്മനി, ഓസ്ട്രിയ, യുഗോസ്ലാവിയ, ബൾഗേറിയ, തുർക്കി, ഇറാൻ, അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ, പാകിസ്ഥാൻ എന്നിവിടങ്ങളിലൂടെ സഞ്ചരിച്ചാണ് ബസ് വടക്ക് പടിഞ്ഞാറൻ ഇന്ത്യയിൽ പ്രവേശിച്ചത്. ഇന്ത്യയിൽ പ്രവേശിച്ച ശേഷം, അത് ന്യൂഡൽഹി, ആഗ്ര, അലഹബാദ്, ബനാറസ് എന്നിവിടങ്ങളിലൂടെ സഞ്ചരിച്ച് ഒടുവിൽ കൽക്കത്തയിലെത്തി. മടക്കയാത്ര  പാരീസ്, വെനീസ്, ഇസ്താംബുൾ, ടെഹ്‌റാൻ, ലാഹോർ എന്നിവിടങ്ങളിൽ കൂടി ദീർഘനേരമെടുത്ത് സഞ്ചരിച്ചു. യാത്രയ്ക്കിടെ, യാത്രക്കാർ രാത്രി ഹോട്ടലുകളിൽ  താമസിച്ചു, ചില സന്ദർഭങ്ങളിൽ മറ്റ് താമസസൗകര്യം ലഭ്യമല്ലാത്തപ്പോൾ പുറത്ത് ക്യാമ്പ് ചെയ്യേണ്ടിവന്നു.

ഇറാനിൽ, ബസ് മരുഭൂമിയിലെ മണലിൽ മുങ്ങുന്നത് തടയാൻ ചക്രങ്ങൾക്കടിയിൽ മരപ്പലകകൾ സ്ഥാപിക്കേണ്ടി വന്നു. മണൽക്കാറ്റും പേമാരിയും പൊടിയും ചൂടും യാത്രയെ   പേടിസ്വപ്നമാക്കി. 

മടക്കയാത്രയിൽ, ഏഷ്യൻ ഇൻഫ്ലുവൻസ പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ടതിനാൽ പാകിസ്ഥാൻ-ഇറാൻ അതിർത്തി അടച്ചപ്പോൾ  മിസ്റ്റർ ഗാരോ-ഫിഷർ ലാഹോറിൽ നിന്ന് ബസ് തിരിച്ചുവിട്ടു. , അവിടെ നിന്ന് ഇറാനിലേക്ക് ഒരു കപ്പൽ  മാർഗ്ഗം കറാച്ചി നഗരത്തിലേക്ക്. 

തുറമുഖത്ത് എത്തിയപ്പോൾ കര അതിർത്തി വീണ്ടും തുറന്നതായി അവർ അറിഞ്ഞു. അങ്ങനെ  ബസ് തിരിച്ച് 630 മൈൽ പിന്നോട്ട് ലാഹോറിലേക്കും പിന്നീട് പടിഞ്ഞാറോട്ടും ഓടിച്ചു. വഴിതിരിച്ചുവിടലും മറ്റ് തടസ്സങ്ങളും നീക്കി.

 അവർ ലണ്ടനിലെത്തുന്നത് 16 ദിവസം  വൈകിയാണ്. ഇതിനിടെ ഇറാനിലെ കൊള്ളക്കാർ യാത്രക്കാരെ കൊലപ്പെടുത്തിയെന്ന കിംവദന്തി പരന്നു. . ടെഹ്‌റാനിലെ ബ്രിട്ടീഷ് എംബസി യാത്രക്കാർ സുഖമായും  ആരോഗ്യപരമായും തിരിച്ചെത്തിയ സന്തോഷത്താൽ  അവർ ഗ്രൂപ്പിനായി ഒരു കോക്ടെയ്ൽ പാർട്ടി സംഘടിപ്പിച്ചു.

ഇംഗ്ലണ്ടിൽ നിന്നും ബെൽജിയം, അവിടെ നിന്നും പശ്ചിമ ജർമ്മനി, ഓസ്ട്രിയ, യുഗോസ്ലാവിയ, ബൾഗേറിയ, ടർക്കി, ഇറാൻ, അഫ്ഘാനിസ്ഥാൻ, പശ്ചിമ പാക്കിസ്ഥാൻ വഴി ഇന്ത്യയിലേക്ക്. ഇന്ത്യയിൽ കടന്നതിന് ശേഷം ന്യൂ ഡൽഹി, ആഗ്ര, അലഹബാദ്, ബനാറസ് വഴിയാണ് ഒടുവിൽ കൽക്കട്ടയിൽ എത്തുക.

ഇത്രയും വിശാലമായ, ദിവസങ്ങൾ പിടിക്കുന്ന യാത്രയ്ക്ക് എത്രയാണ് ചിലവെന്നോ? ആദ്യ യാത്രക്ക് 85 പൗണ്ട് സ്റ്റെർലിങ് ആയിരുന്നു ചാർജ്ജ് , ഇപ്പോഴത്തെ ഏകദേശം 8,000രൂപ. ഭക്ഷണം, യാത്ര, താമസം എന്നിങ്ങനെ എല്ലാം ഉൾപ്പെടുന്നതാണ് ഈ തുക.

ഇന്ത്യമാൻ ബസ് വിരമിക്കുന്നതിന് മുമ്പ്  ആകെ നാല് റൗണ്ട് ട്രിപ്പുകൾ നടത്തി. 

ഗാരോ-ഫിഷറിന്റെ വിജയകരമായ സംരംഭം നിരവധിപേരെ ഇതിലേക്ക് ആകർഷിച്ചു. ഒരു ഘട്ടത്തിൽ, ഡബിൾ ഡെക്കർ ബസുകൾ മുതൽ പരിവർത്തനം ചെയ്ത ഫയർ എഞ്ചിനുകൾ വരെ വ്യത്യസ്തമായ വാഹനങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് 32 ഓപ്പറേറ്റർമാർ ലണ്ടനിൽ നിന്ന് ഇന്ത്യയിലേക്ക് സർവീസ് നടത്തി. ചില യാത്രകൾ കാഠ്മണ്ഡുവിലും ചിലത് ഡൽഹിയിലും മറ്റുള്ളവ മുംബൈയിലും അവസാനിപ്പിച്ചു. ഒന്ന്  സിഡ്‌നി വരെ പോയി. ഇന്ത്യയിൽ നിന്ന് സിഡ്‌നിയിലേക്കുള്ള യാത്രയുടെ അവസാന പാദം കപ്പലിലായിരുന്നു.

1968-നും 1975-നും ഇടയിൽ ബ്രിട്ടീഷ് ട്രാവൽ ഏജന്റും ഓസ്‌ട്രേലിയൻ താമസക്കാരനുമായ ആൻഡി സ്റ്റുവർട്ട് (Andy Stewart)

ആരംഭിച്ച ആൽബർട്ട് ട്രാവൽ (Albert Travel)

 ആണ്  പിന്നീടുള്ള യാത്ര സംഘടിപ്പിച്ചത്. ന്യൂ സൗത്ത് വെയിൽസ് ഗവൺമെന്റ് ട്രാൻസ്‌പോർട്ട് ഡിപ്പാർട്ട്‌മെന്റിൽ നിന്ന് സ്റ്റുവർട്ട് ഒരു ജീർണിച്ച ആൽബിയോൺ മോട്ടോഴ്‌സ് സിഎസ് വെഞ്ചറർ ഡബിൾ ഡെക്കർ ബസ് AU$400 ന്  വാങ്ങി  ബസിന് മണിക്കൂറിൽ 32 മൈൽ മാത്രമേ മൈലേജ് ഉണ്ടായിരുന്നുള്ളൂ. ,  സ്റ്റുവർട്ട് ഇന്റീരിയറുകൾ പൂർണ്ണമായും നവീകരിച്ചു. 14 യാത്രക്കാർക്ക് അനുയോജ്യമായ ബങ്ക് ബെഡ്ഡുകളും അധിക ഇന്ധന ടാങ്കുകളും കുടിവെള്ള വിതരണവും അദ്ദേഹം സജ്ജീകരിച്ചു. താഴത്തെ ഡെക്കിൽ ചൂടാക്കൽ, ഒരു റേഡിയോ, കാസറ്റ് പ്ലെയർ, ഒരു റീഡിംഗ് ആൻഡ് ഡൈനിംഗ് സലൂൺ, ഗ്യാസ്കുക്കറും സിങ്കും ഉള്ള ഒരു അടുക്കള എന്നിവയും ഉണ്ടായിരുന്നു. അദ്ദേഹം ബസിന് ആൽബർട്ട് എന്ന് പേരിട്ടു.

ആൽബർട്ടിന്റെ ആദ്യ യാത്രയിൽ, ബസ് 13 യാത്രക്കാരെ സിഡ്‌നിയിൽ നിന്ന് ലണ്ടനിലേക്ക് കൊണ്ടുപോയി—16,000 മൈൽ ദൂരം. ഈ യാത്ര വളരെ വിജയകരമായിരുന്നു, 1976 വരെ 14 സിഡ്‌നി-ലണ്ടൻ റൗണ്ട് ട്രിപ്പുകൾ ആൽബർട്ട് പൂർത്തിയാക്കി, അസ്ഥിരമായ രാഷ്ട്രീയ കാലാവസ്ഥ കാരണം ഇറാനിലൂടെയുള്ള യാത്ര തടഞ്ഞു. 1979-ൽ, സോവിയറ്റ്-അഫ്ഗാൻ യുദ്ധത്തെയും ഇറാനിയൻ വിപ്ലവത്തെയും തുടർന്ന്, ഏഷ്യയിലുടനീളമുള്ള ഭൂഗർഭ റൂട്ടുകൾ അസാധ്യമാവുകയും ലണ്ടനിൽ നിന്ന് ഇന്ത്യയിലേക്കുള്ള എല്ലാ ബസ് സർവീസുകളും അവസാനിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു.

വായിക്കാനുള്ള സംവിധാനങ്ങൾ, ഓരോരുത്തർക്കും പ്രത്യേകം സ്ലീപ്പിങ് ബങ്കുകൾ, പാട്ടുകൾ കേൾക്കാനുള്ള സംവിധാനം, ഫാനിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്ന ഹീറ്ററുകൾ എന്നിങ്ങനെ അക്കാലത്ത് ആഡംബരം എന്ന് കണ്ടിരുന്ന പലതും ഈ യാത്രയിൽ യാത്രക്കാർക്കായി സജീകരിച്ചിരുന്നു.

2020 വീണ്ടും!! പക്ഷെ..

ഇപ്പോൾ നാൽപ്പത് വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം, ഇന്ത്യ ആസ്ഥാനമായുള്ള ഒരു ട്രാവൽ ഓപ്പറേറ്റർ അഡ്വഞ്ചേഴ്‌സ് ഓവർലാൻഡ് ന്യൂ ഡൽഹിയിൽ നിന്ന് ലണ്ടനിലേക്കും തിരിച്ചും 20,000 കിലോമീറ്റർ സഞ്ചരിച്ച് 18 രാജ്യങ്ങളിലൂടെ 70 ദിവസങ്ങൾ കൊണ്ട് ഒരു ബസ് സർവീസ് പ്രഖ്യാപിച്ചു. 2021-ൽ ഈ സേവനം ആരംഭിക്കേണ്ടതായിരുന്നു, 15 ലക്ഷം രൂപയാണ് ടിക്കറ്റ് ചാർജ് നിശ്ചയിച്ചത്.

 പക്ഷേ കൊവിഡ് പാൻഡെമിക് കാരണമാണ് വൈകിയത്. അടുത്ത വർഷം ഏപ്രിലിൽ ആദ്യ ബസ് പുറപ്പെടുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.